Rwa kulszowa – jakie są przyczyny, objawy  i leczenie

Rwa kulszowa to problem, który dotyka dużą liczbę społeczeństwa. Intensywność bólu oraz pozostałych objawów często wyklucza z czynności dnia codziennego i zawodowych. Z naszego artykułu dowiesz się między innymi jakie są przyczyny rwy kulszowej, jak szybko się jej pozbyć i zapobiegać nawrotom.

Co to jest rwa kulszowa?

Rwa kulszowa to schorzenie w obrębie kręgosłupa dotyczące nerwu kulszowego, który jest najdłuższym nerwem w ludzkim ciele. Nerw kulszowy zaczyna się w dolnej części kręgosłupa, przechodzi przez pośladki, uda i łydki, aż do stóp.

Rwa kulszowa występuje, gdy nerw kulszowy zostaje podrażniony lub uciskany na swoim przebiegu, co prowadzi do dolegliwości bólowych i objawów neurologicznych.

Rwa kulszowa – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem rwy kulszowej jest silny ból, który rozprzestrzenia się wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego. Ból ten może obejmować dolną część pleców, pośladki, uda, łydki, aż do stóp. Często opisuje się go jako piekący, kłujący lub odczuwany jak prąd elektryczny.

Osoby z rwą kulszową często doświadczają mrowienia lub drętwienia w obszarze objętym nerwem kulszowym. W wyniku ucisku nerwu kulszowego może dojść do osłabienia mięśni w nogach. Osłabienie to może wpływać na sprawność ruchową i stabilność. Ból związany z rwą kulszową często nasila się podczas długotrwałego siedzenia lub stania. Skręcanie tułowia lub próby podnoszenia ciężarów mogą również powodować zaostrzenie dolegliwości.

W zaawansowanych przypadkach rwy kulszowej, gdy dochodzi do znacznego ucisku nerwu, chodzenie może być utrudnione, a niektórzy pacjenci mogą odczuwać niestabilność podczas poruszania się. Objawy rwy kulszowej, z którymi należy jak najszybciej udać się do lekarza to nietrzymanie moczu lub opadanie stopy, w której brak siły. 

U niektórych osób z rwą kulszową mogą wystąpić zmiany w odruchach nerwowych. W przypadku zaawansowanej rwy kulszowej zmniejszone zostają odruchów nerwowe poziomie kolana lub stopy. 

Objawy przewlekłej rwy kulszowej mają zazwyczaj łagodniejszy charakter. Plecy mogę wtedy boleć lub być sztywne, a w objawowej nodze może pojawiać się lekkie osłabienie siły lub czucia skóry.  W przypadku zaniedbania rehabilitacji rwy kulszowej często wraca ona co jakiś do fazy ostrej, gdzie dolegliwości są bardziej intensywne. 

Rwa kulszowa może być zarówno prawostronna jak i lewostronna. Rzadko spotyka się sytuację, że problem występuje po obu stronach. 

Rwa kulszowa – przyczyny

Rwa kulszowa może być spowodowana różnymi czynnikami, w tym zbyt długim siedzeniem, podnoszeniem ciężarów na zgiętych plecach oraz brakiem aktywności fizycznej. Długotrwałe siedzenie może prowadzić do napięcia mięśni kręgosłupa, podczas gdy podnoszenie ciężarów w nieprawidłowej pozycji może wywołać ucisk na nerw kulszowy. Regularna aktywność fizyczna i utrzymanie prawidłowej postawy mogą pomóc w zapobieganiu temu schorzeniu oraz w redukcji ryzyka wystąpienia objawów rwy kulszowej. 

Czynnikami, które predysponują do rwy kulszowej są przewlekły stres oraz nadwaga. W stanie przewlekłego stresu zmniejszamy nasze zdolności kręgosłupa do znoszenia obciążeń takich jak podnoszenie ciężkich przedmiotów z podłogi lub długiego siedzania. Nadwaga nie sprzyja dobrej kondycji pleców, ponieważ muszą one dźwigać dodatkowe kilogramy, na które nie są gotowe. 

Rwa kulszowa – diagnostyka  

W przypadku ostrej fazy bólu związanego z rwą kulszową, często nie jest konieczne natychmiastowe stosowanie zaawansowanych metod diagnostycznych takich jak rezonans magnetyczny. Ważniejszą kwestią jest wprowadzenie odpowiednich ćwiczeń rehabilitacyjnych oraz terapii manualnej i masażu przez fizjoterapeutę. Wybranie się w pierwszej kolejności na badanie rezonansem wydłuża proces leczenia. 

Badanie rezonansem jest wskazane w przypadku bardzo dużego osłabienie siły mięśni w nodze np. opadanie stopy lub nietrzymanie moczu. Jeśli dolegliwości obejmują kręgosłup oraz występuje mrowienie lub lekkie osłabienie siły mięśni nogi to na początek badanie rezonansem magnetycznym nie jest konieczne. Większość wykonanych badań obrazowych w przebiegu rwy kulszowej nie wpływa w żaden sposób na proces leczenia, który najczęściej polega na fizjoterapii i rehabilitacji kręgosłupa.  

Podstawą diagnostyki rwy kulszowej prawostronnej lub lewostronnej jest dobrze przeprowadzony wywiad oraz badanie ruchów kręgosłupa podczas wykonywania poszczególnych ruchów. Fizjoterapeuta jest w stanie ocenić czy dolegliwości są spowodowane rwą kulszową czy innym problem w obrębie kręgosłupa. 

Jednym z testów potwierdzających rwę kulszową jest uniesienie wyprostowanej nogi do góry w leżeniu na plecach. Jeśli pojawia się ból w kręgosłupie lub mrowienie czy uczucie porażenia prądem w nodze to mamy do czynienia z rwą kulszową. 

Jak poznac czy to rwa kulszowa?

Ból pleców nie zawsze oznacza rwę kulszową. Jednakże połączenia kilku specyficznych objawów w obrębie pleców i nogi może na nią wskazywać. Objawem charakterystycznym przy rwie kulszowej . Ból w dolnej części pleców może być jednym z pierwszych objawów rwy kulszowej. Ból ten zazwyczaj promieniuje wzdłuż nerwu kulszowego, przemieszczając się od dolnej części pleców, przez pośladki, do nogi. 

Kolejnym objawem rwy kulszowej jest drętwienie lub mrowienie przechodzące w na przebiegu nerwu kulszowego. Może się ono pojawiać w obrębie dolnego odcinka pleców, pośladku, tyłu uda lub łydki. Innym objawem rwy kulszowej zarówno prawostronnej i lewostronnej jest osłabienie mięśni w nodze. 

Fizjoterapeuta po przeprowadzeniu wywiadu wykonuje odpowiednie testy, aby potwierdzić rwę kulszową. Jeden z testów wykonuje się w zgarbionej pozycji siedzącej. Jeśli po wyprostowaniu nogi w kolanie pojawia się ból w dolnym odcinku kręgosłupa lub odwzorowane zostaną dolegliwości w nodze test jest pozytywny. 

Czym jest pseudo rwa kulszowa?

Pseudo rwa kulszowa to nazwa objawów bólowych i dyskomfortu, które przypominają objawy rwy kulszowej, ale nie są spowodowane uciskiem nerwu kulszowego.

Pseudo rwa kulszowa może mieć różne przyczyny, takie jak napięcie mięśni, stany zapalne stawów czy dysfunkcje stawów krzyżowo-biodrowych. Objawy mogą być podobne do tych przy rwie kulszowej, ale przyczyna bólu nie jest bezpośrednio związana z uciskiem nerwu kulszowego. 

Częstym przypadkiem, w którym pojawiają się objawy podobne do rwy kulszowej jest zespół mięśnia gruszkowatego. U niektórych osób nerw kulszowy może przebiegać przez ten mięsień. Napięcie mięśnia gruszkowatego może wywoływać objawy rwy kulszowej, lecz przyczyną nie jest ucisk nerwu w pobliżu kręgosłupa tylko na pośladku, gdzie znajduje się mięsień gruszkowaty.

Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego polega na odpowiednim masażu wykonanym przez fizjoterapeutę oraz wprowadzeniu ćwiczeń rehabilitacyjnych. 

Jak najszybciej wyleczyć rwę kulszową?

Opadanie stopy oraz nietrzymanie moczu to objawy przy, których należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Jeśli one się nie pojawiają najszybszym sposobem na wyleczenie rwy kulszowej jest wizyta u fizjoterapeuty. Przeprowadzi on odpowiedni masaż i inne zabiegi rehabilitacyjne. Niezbędne jest też zaplanowanie odpowiednich ćwiczeń, które stopniowo rozruszają oraz wzmocnią plecy. 

Czego nie wolno robić przy rwie kulszowej?

Jeśli rwa kulszowa jest w stanie ostrym i trwa od kilku dni powinieneś unikać pozycji i ruchów, które zwiększają dolegliwości bólowe kręgosłupa. Najczęściej jest to długie siedzenie, wykonanie gwałtownych ruchów zgięcie lub skrętów kręgosłupa. Pomimo tego, że w fazie ostrej poruszanie się może być mało komfortowe stopniowo powinno się je wprowadzić. Leżenie może spowodować zastanie i osłabienie mięśni pleców co będzie niekorzystne. Stopniowo pod okiem fizjoterapeuty należy wprowadzać odpowiednie ćwiczenia rehabilitacyjne na rwę kulszową. 

Jeśli ostre dolegliwości w rwie kulszowej już minęły ważna jest profilaktyka. Konieczne będzie ograniczenia przebywania w pozycji siedzącej przez dłuższy czas. W trakcie pracy najlepiej co 30 minut jest wstać, aby rozruszać plecy. Niezbędne będzie wprowadzenie bardziej złożonych ćwiczeń rehabilitacyjnych niż w początkowej fazie rwy kulszowej. Ćwiczenia będą miały za zadanie wzmocnienie mięśni brzucha i pleców oraz rozciągnięcie kręgosłupa tak, aby ryzyko nawrotu rwy kulszowej było jak najmniejsze. 

Od czego zaczyna się rwa kulszowa?

Rozpoczęcie rwy kulszowej związanej z bólem pleców możemy podzielić na dwie sytuację. Pierwsza to nagła sytuacja na przykład podniesienie ciężkiego przedmiotu z podłogi lub wykonanie innego dynamicznego ruchu, do którego nasz kręgosłup nie był przyzwyczajony. 

Rwa kulszowa może również zacząć się bez nagłej przyczyny i mówimy wtedy o przewlekłym przeciążeniu kręgosłupa. Nasz kręgosłup źle reaguje na statyczne pozycje utrzymywane przez dłuższy czas. Długa praca przy komputerze lub jazda samochodem może stopniowo psuć nasze plecy wywołując rwę kulszową. 

Czy rwa kulszowa sama przejdzie?

Ostre objaw rwy kulszowej bez wprowadzenia leczenia stopniowo będą się zmniejszać. Jednakże bez odpowiedniej rehabilitacji, czyli masażu i ćwiczeń nie przejdą całkowicie same. Odpowiednio dobrana fizjoterapia przyspiesza zmniejszenie bólu, mrowienia oraz osłabienia siły w nodze. Dodatkowo działa zapobiegawczo, jeśli chodzi o powrót dolegliwości w przyszłości. Bez wprowadzenie zabiegów fizjoterapeutycznych na rwę kulszową prawostronną lub lewostronną nie możliwe jest całkowite ustąpienie objawów. 

Czy rwa kulszowa jest do wyleczenia?

Rwa kulszowa jest problemem, który można wyleczyć i zapomnieć o ból. Po okresie ostrych dolegliwości ważna jest regularna rehabilitacja oraz dbanie o odpowiednią aktywność fizyczną w ciągu dnia. Nie mamy tu na myśli skomplikowanych ćwiczeń, ale czynności, które pozytywnie wpływają na Twoje plecy jak spacery, jazda na rowerze z odpowiednio ustawionym siodełkiem. W procesie leczenia rwy kulszowej należy ściśle stosować się do zaleceń fizjoterapeuty, który wskaże moment, w którym dana aktywność lub ćwiczenia będą odpowiednie i nie zaszkodzą kręgosłupowi. 

Jeśli po tym jak ostre dolegliwości związane z rwą kulszową miną, a pacjent będzie mało aktywny i wróci do starych nawyków związanych z ruchem rwa kulszowa może nawracać. 

W przypadku zaawansowanych stanów rwy kulszowej osłabione czucie w nodze, słabsza siła mięśni może się utrzymywać przez kilka miesięcy od epizodu. Niezbędne jest wtedy wprowadzenia odpowiednio dobranych ćwiczeń przez rehabilitanta.