Troczek wspinacza – jak zapobiec i leczyć kontuzje troczka

Wraz ze wzrostem popularności wspinaczki oraz liczby bulderowni w wielu miastach zwiększa się też liczba kontuzji typowych dla wspinaczy. Jednym z charakterystycznych urazów są uszkodzenia troczków w palcach. Z pozoru błaha kontuzja źle leczona może na dłuższy czas popsuć nasze plany wspinaczkowe. Przeczytaj pozostałą część artykułu i dowiedz się jak wyleczyć uszkodzony troczek oraz jak zapobiegać kolejnym kontuzjom.

Objawy uszkodzonego troczka

Podstawowym objawem uszkodzenia troczka przy wspinaniu się jest ból, który pojawia się zazwyczaj nagle. Ból pojawia się w miejscu troczka, ale może też promieniować na dłoń lub przedramię.

W przypadku dużych naderwań lub zerwań troczka zginaczy palców możemy usłyszeć charakterystyczny trzask.

W miejscu uszkodzenia zazwyczaj pojawia się też obrzęk, a czasami zaczerwienienie. Dalsza wspinaczka staje się mało komfortowa lub po prostu niemożliwa ze względu na ból.

Co to jest troczek zginaczy palców?

Troczek zginaczy palców to struktura, która stabilizują ścięgna zginaczy w obrębie palców, przytrzymując je blisko kości palców. Troczki umożliwiają prawidłowe przenoszenie siły generowanej przez mięśnie przedramienia na palce, co jest kluczowe dla ich precyzyjnego i silnego zginania.

Dzięki troczkom ścięgna pozostają w stałej bliskości kości, co zapobiega ich odrywaniu się od powierzchni podczas zginania palców. Chronią one również ścięgna przed nadmiernym ślizganiem się i urazami.

Każdy palec zawiera pięć takich struktur rozmieszczonych wzdłuż osi palca:

• Troczek A1 – Zlokalizowany nad stawem śródręczno-paliczkowym (MCP), przytrzymuje ścięgna w tej okolicy.
• Troczek A2 – Znajduje się nad bliższym odcinkiem paliczka bliższego. Jest jednym z najważniejszych troczków zapewniających efektywny ruch.
• Troczek  A3 – Położony nad stawem międzypaliczkowym bliższym (PIP).
• Troczek A4 – Usytuowany na środkowym odcinku paliczka środkowego.
• Troczek A5 – Znajduje się nad stawem międzypaliczkowym dalszym (DIP).

Najczęściej uszkodzony zostaje troczek A2. Ma to miejsce, gdy chwytamy małe chwyty przy użyciu łuczka, czyli w sytuacji, gdy czubek palca opiera się na chwycie, a stawy palców są całkowicie zgięte. Taki sposób chwytania potocznie określa się jako „zapinanie” chwytu.

Jak wyleczyć uszkodzony troczek palca?

Leczenie uszkodzonego troczka zginaczy podczas wspinaczki możemy podzielić na dwie fazy – ostrą bezpośrednio po urazie oraz przewlekłą, czyli dalszą fazę leczenia. 

Jeżeli podczas wspinaczki poczułeś wyraźny ból, który nie mija lub usłyszałeś trzaska powinieneś przerwać aktywność. Dalsze trenowanie z bólem może pogorszyć stan palca.

Miejsce bólu warto schłodzić bezpośrednio po urazie. Chłodzenie tego miejsce w kolejnych dniach nie jest wskazane, ponieważ będzie zaburzało procesy naprawy troczka zginaczy palców. 

Powinniśmy również zastosować usztywnienie uszkodzonego miejsca tak, aby podczas wykonywanych ruchów nie uszkadzało się ono na nowo. Jeśli dobę po urazie ból jest wyraźny, a w miejscu bólu pojawił się obrzęk (poduszka, wybrzuszenie) warto wykonać badanie USG, aby ocenić stopień uszkodzenia lub zerwania troczka palca.

Drugą fazą leczenie rozpoczyna się 72 godziny po urazie troczka. W tym okresie warto umówić się na wizytę do fizjoterapeuty, który ma doświadczenie w pracy z naderwaniem lub zerwaniem troczka palców. Dzięki odpowiednim działaniom manualnym i masażowi fizjoterapeuta może zmniejszyć ból oraz przyspieszyć naprawę uszkodzonego troczka.

Praca fizjoterapeuty polega na masażu mięśni przedramienia, dłoni oraz wykonywaniu odpowiednich technik manualnych bezpośrednio na palcu. Dodatkowo fizjoterapeuta może ocenić dysbalans mięśniowy w obrębie przedramienia lub całej ręki, który mógł być jedną z przyczyn kontuzji. 

W zależności od tego czy troczek zginaczy palców jest zerwany lub naderwany przerwa we wspinaniu się trwa zazwyczaj kilka tygodni.

Jeśli podczas wspinaczki uszkodziłeś troczek zginaczy możesz umówić się na wizytę u fizjoterapeuty w naszym studio w Wysogotowie (blisko Skórzewo i Przeźmierowo). Zapisy pod nr tel. 667 657 998 lub online https://booksy.com/pl-pl/236056_probalans-studio-fizjoterapii-funkcjonalnej_fizjoterapia_17010_przezmierowo

Dlaczego podczas wspinaczki zrywają się troczki?

Wspinaczka naraża palce i ich struktury anatomiczne na ekstremalne przeciążenia. Stawy i troczki muszą wytrzymywać siły dochodzące nawet do 700 N, co znacząco zwiększa ryzyko kontuzji. Zerwanie troczków to typowy uraz występujący u wspinaczy, praktycznie niespotykany u osób, które nie uprawiają tego wymagającego sportu.

Zagłębiając się w przyczyny uszkodzenia troczka zginaczy można podzielić je na dwa rodzaje. Pierwszym jest przetrenowanie, drugim jest ześlizgnięcie się stopy. Zbyt często wspinanie się, brak odpoczynku może powodować mikrouszkodzenia troczka, które sumując się wywołają jego naderwanie lub całkowite zerwanie troczka.

Nagłą sytuacją podczas, której często dochodzi do uszkodzenia troczka palców jest ześlizgnięcie się stopy z podpórki i utrzymanie całego ciała na dłoniach. Jest to za duże obciążenia dla dłoni i palców i troczek może zostać naderwany lub całkowicie zerwany.

Jak unikać ponownemu uszkodzenia troczka podczas wspinaczki?

1. Aby uniknąć uszkodzenia troczka zginaczy podczas wspinaczki, niezwykle ważna jest odpowiednia rozgrzewka. Powinna ona obejmować ćwiczenia zwiększające krążenie w dłoniach oraz delikatne rozciąganie i aktywację palców. Dzięki temu ścięgna i troczki stają się bardziej elastyczne i mniej podatne na kontuzje podczas intensywnego wysiłku.

Rodzaj chwytu.

Chwyt zamknięty – ,,zapinanie chwytu”.

Podczas wspinaczki chwyt zamknięty, w którym palce są mocno zgięte, a kciuk dociska do paliczka wskazującego, znacznie zwiększa ryzyko uszkodzenia troczka zginaczy. Wynika to z ogromnych sił działających na ścięgna i troczki w tej pozycji, szczególnie podczas dynamicznych ruchów lub przy długotrwałym obciążeniu.

Chwyt otwarty

Chwyt otwarty, w którym palce są bardziej wyprostowane, jest bezpieczniejszy dla troczków, ponieważ równomierniej rozkłada napięcie w całej dłoni. Wymaga on jednak większej siły całego ciała i lepszej techniki, ponieważ angażuje również mięśnie przedramion oraz stabilizację z innych partii mięśniowych. Dlatego warto trenować chwyt otwarty, aby zmniejszyć ryzyko kontuzji, jednocześnie poprawiając ogólną kontrolę nad ciałem podczas wspinaczki.

Taping

Jeśli kiedykolwiek doznałeś kontuzji troczka zginaczy lub czujesz, że to miejsce jest osłabione, warto rozważyć taping podczas wspinaczki. Odpowiednio założona taśma może zapewnić dodatkowe wsparcie i ograniczyć ryzyko nadmiernego obciążenia. Taping nie zastępuje jednak wzmacniania i rozgrzewki, dlatego powinien być stosowany jako środek pomocniczy.

Wzmocnienie całego ciała

Podczas wspinaczki palce są ostatnim ogniwem w całym biomechanicznym łańcuchu, odpowiadającym za utrzymanie chwytu. Jeśli inne rejony ciała, takie jak ramiona, barki, korpus czy nogi, są zbyt słabe, przeciążenie będzie koncentrować się właśnie na palcach. Może to prowadzić do szybszego zmęczenia, obniżonej wydajności, a nawet kontuzji, takich jak uszkodzenie troczków zginaczy. Dlatego kluczowe jest wzmacnianie całego ciała, by rozkładać siły równomiernie i zapewnić stabilność oraz efektywność ruchów. Dobrze rozwinięta siła ogólna pozwala lepiej kontrolować obciążenia podczas wspinaczki i odciąża palce.

Jaki taping na uszkodzenie troczka w palcu?

Uszkodzony troczek podczas wspinaczki warto usztywnić, aby zapewnić lepszą pozycję do naprawy tkanek.

Oto jak możesz to zrobić w 4 krokach.

1. Przetnij plaster tak, aby stworzyć z niego literę H.
2. Nie przeciętą część plastra przyklej w miejscu zgięcia palca.
3. Przyklej rozciętą część plastra nad stawem.
4. Przyklej rozciętą część plastra pod stawem.

Jakie badania przy uszkodzonym troczku w palcu?

Badaniem, które ocenia stopień uszkodzenie troczków w palcach jest USG. Warto umówić się na wizytę do lekarza, który ma doświadczenie w pracy z osobami aktywnymi w tym ze wspinaczami. Przed zapisem dobrze również zapytać w rejestracji czy dane placówka posiada USG ze specjalnymi końcówkami do oceny małej struktury palców i troczków zginaczy.

Specjaliści wyróżniają cztery stopnie uszkodzeń troczków palców, co pozwala na precyzyjny dobór odpowiedniej metody leczenia. W stopniu I dochodzi do naciągnięcia więzadła pierścieniowatego. Stopień II obejmuje częściowe uszkodzenie troczka A2 lub A3, natomiast w stopniu III mamy do czynienia z całkowitym zerwaniem któregoś z tych troczków.

Najcięższe uszkodzenia klasyfikowane jako stopień IV obejmują wielokrotne zerwania więzadeł pierścieniowatych A2 lub A3, często w połączeniu z urazami mięśni glistowatych lub więzadeł pobocznych. Takie uszkodzenie powoduje odseparowanie ścięgien zginaczy palców od kości, co poważnie zakłóca złożoną biomechanikę oraz funkcje ręki.

Jeśli podczas wspinaczki uszkodziłeś troczek zginaczy możesz umówić się na wizytęu fizjoterapeuty w naszym studio w Wysogotowie (blisko Skórzewo i Przeźmierowo). Zapisy pod nr tel. 667 657 998 lub online https://booksy.com/pl-pl/236056_probalans-studio-fizjoterapii-funkcjonalnej_fizjoterapia_17010_przezmierowo

Najczęściej zadawane pytania (FAQ):

Gdzie jest troczek?

Troczek zginaczy to struktura znajdująca się w dłoni i palcach, będąca częścią aparatu ścięgnistego. Jest to włóknista taśma, która otacza ścięgna mięśni zginaczy palców, utrzymując je blisko kości i zapobiegając ich „odstaniu” podczas zginania palców. Troczki te są rozmieszczone wzdłuż palców, a najbardziej obciążanym i najczęściej kontuzjowanym jest troczek A2, znajdujący się u podstawy paliczków bliższych, oraz A4 na paliczkach środkowych. Działają one jak prowadnice, pozwalając ścięgnom poruszać się płynnie i efektywnie przy wykonywaniu chwytów i zginaniu palców.

Co przechodzi przez troczek zginaczy?

Przez troczki zginaczy przechodzą ścięgna mięśni, które zginają palce i pozwalają nam np. chwytać przedmioty. Są to ścięgna dwóch mięśni: zginacza powierzchownego i zginacza głębokiego palców. Dodatkowo w środku znajdują się pochewki wypełnione płynem, które zmniejszają tarcie, dzięki czemu ścięgna mogą gładko przesuwać się podczas ruchu palców. Wszystko to pozwala dłoni działać sprawnie i precyzyjnie.

Bibliografia:

• Berrigan W., White W., Cipriano K., Wickstrom J., Smith J., Hager N.: Diagnostic Imaging of A2 Pulley Injuries: A Review of the Literature. J Ultrasound Med. 2022 May;41(5):1047-1059.
• Bosco F., Giustra F., Lusso A., Faccenda C., Artiaco S., Massè A.: Closed flexor pulley injuries: A literature review and current practice. J Orthop. 2022 Sep 9;34:246-249.
• Miro, Paulo H et al. “Finger Flexor Pulley Injuries in Rock Climbers.” Wilderness & environmental medicine vol. 32,2 (2021): 247-258. doi:10.1016/j.wem.2021.01.011
• Zafonte, Brian et al. “Flexor pulley system: anatomy, injury, and management.” The Journal of hand surgery vol. 39,12 (2014): 2525-32; quiz 2533. doi:10.1016/j.jhsa.2014.06.005
• Orthotic Intervention for the Hand and Upper Extremity: Splinting Principles and Process, 3rd Edition – MaryLynn A. A. Schulte
• Musculoskeletal Anatomy, 2nd Edition – Robert B. Salter